Veðurstöð í Aðalvík

Á haustdögum 2020 réðst Vista, ásamt nokkrum landeigendum á Sæbóli, í það skemmtilega verkefni að setja upp veðurstöð á Sæbóli í Aðalvík.

Aðalvík er yst á Hornstrandakjálkanum og þar voru forðum sjávarþorpin Látrar og Sæból en byggðin fór í eyði árið 1952 þegar síðustu ábúendur fluttu burt. Í dag dvelja afkomendur þessa fólks og gestir þeirra í víkinni á sumrin, margir í upprunalegum húsum forfeðra sinna en aðrir í nýlegri sumarhúsum. Einnig er mikið um göngufólk á svæðinu yfir sumartímann, enda svæðið vinsælt hjá ferðamönnum sem kjósa að ferðast einir og óáreittir á tveimur jafnfljótum. Engir vegir liggja að þessu svæði og þarf að ferðast þangað með bát. Ekki er rafmagn á svæðinu og símasamband er mjög stopult, helst að hægt sé að detta í gsm samband uppi á fjöllum og einstaka hæðum.

Það var því áhugavert verkefni að setja þarna upp veðurstöð sem krefst straums, stöðugs símasambands og tengingu við internet, og láta hana virka yfir vetrartímann þegar víkin er með öllu mannlaus.  

Þeir feðgar Andrés Þórarinsson, stofnandi VISTA og sonur hans Þórarinn Örn, framkvæmdastjóri VISTA, fóru í lok ágúst og settu upp veðurstöð, myndavél og 4G búnað. 

Markmið ferðarinnar var að setja upp veðurstöð sem gæti fylgjast með veðrinu á Sæbóli og sent myndir af aðstæðum í víkinni yfir vetrarmánuði. Og fyrst að farið var af stað með verkefnið var ákveðið að mæla að auki hitastig innandyra í bústaðnum og í jörðu við veðurstöðina. 

Áskorunin: 

Að mörgu er að huga þegar kemur að uppsetningu á slíkum búnaði sem þarf að standast íslenskar aðstæður á einum af fáfarnasta stað landsins. Helstu áskoranir voru að komast í nægilega gott símasamband til þess að geta tengst internetinu, að huga að orkunotkun búnaðar þannig að hann vinni yfir vetrartímann á rafhlöðu einni saman þegar engin hleðsla fæst frá sólarbirtu og ekki síst að koma öllu efni á staðinn þar sem ekki er hægt að stökkva út í búð ef eitthvað gleymist. 

Lausnin:

Vista hefur áratuga reynslu af uppsetningu og rekstri sjálfvirkra veðurstöðva um allt land og var þessi uppsetning að flestu leiti sambærileg við þær. Valin var búnaður sem hefur sannað sig við íslenskar aðstæður og er meðal annars notaður af Veðurstofu Íslands. 

Notast var við rafhlöðu og sólarsellu sem voru til staðar í bústaðnum og mæliskápur tengdur við rafgeyminn. Lagður var kapall frá húsi og út að mastri sem sett var upp skammt frá húsinu. Á mastri var komið fyrir vindnema, hitanema og myndavél ásamt hitanema sem var settur 5 cm í jörðu við mastrið til að geta fylgst með frosti í jörðu yfir vetrartímann. 

Stærsti óvissuþátturinn í uppsetningunni var hvort að nægilega gott símasamband fengist til að senda gögnin heim. Ekki er almennt gsm samband í Aðalvík, sem yfirleitt er mjög mikill kostur þegar dvalist er á Sæbóli við afslöppun yfir sumartímann, en að þessu sinni þurfti að koma sambandi á. Lausnin var að setja upp stefnuvirkt loftnet og tengja það við 4G beini. Samband náðist tiltölulega fljótt en töluverður tími fór svo í að finna í hvaða átt fengist mestur sambandsstyrkur. Notast var við farsímakort frá Vodafone. 

Vitað er að svo næst sem engin hleðsla er frá sólarsellum á tímabilinu frá nóvember til mars, því var mikilvægt að búnaðurinn notaði eins litla orku og mögulegt væri. Grunnnotkun búnaðar sem valinn var er mjög lítil en mesta orku tekur beinirinn og myndavélin þegar sá búnaður er í gangi. Eins og alltaf í verkefnum þegar ekki er aðgangur að föstu rafmagni þá er lausnin sú að slökkva á öllum búnaði þegar hann þarf ekki að vera í notkun. Síminn og myndavélin eru því bara ræst rétt á meðan verið er að senda gögn. Mismunandi tímabil eru forrituð í mælibúnaðinn til að ná fram sem mestum notum úr búnaði.

• Sumartími: Kveikt á fjarskiptum allan sólarhringinn og mynd tekin þrisvar á dag
• Vor og haust: Kveikt á fjarskiptum yfir daginn og mynd tekin þrisvar á dag
• Vetur: Kveikt á fjarskiptum þrisvar á dag í 10 mínútur hvert sinn og mynd tekin einu sinni á dag
• Batterýspenna lág: Ef ástand rafgeymis fer undir ákveðin mörk fer kerfið í dvalarham og kveikir þá bara á símanum einu sinni á dag í lágmarkstíma.

Hvernig gekk?

Ákveðið var að fara í ferðina með skömmum fyrirvara og var komið undir haust, rétt fyrir lokun á húsinu fyrir veturinn. Vel gekk að setja stöðina upp og voru mörg handtök unnin á skömmum tíma. Ekki gafst þó nægilegur tími til að full prófa allar útgáfur af forritinu og sannreyna sjálfvirkan rekstur á stöðinni við mismunandi tímabil árs þegar menn þurftu að ná heim með einum af síðust bátsferðum sumarsins. Var því vitað að það þyrfti að uppfæra forritið þegar heim væri komið. 

Viðbót

Eins og oft er þá fer það úrskeiðis sem getur farið úrskeiðis. Þegar átti að uppfæra forritið með breytingum fyrir vetrartímann þá misfórst eitthvað í gagnasendingunni í stöðina og eftir uppfærslu þá náðist ekki lengur samband við stöðina. Sama aðgerð og Vista hefur framkvæmt í hundruð skipta og aldrei misfarist klikkaði nú í þeirra stöð sem erfiðast er að heimsækja. 

Þetta vakti ekki mikla gleði eins og gefur að skilja og eftir að útséð var með að stöðin færi aftur í gang af sjálfsdáðum var ákveðið að fara í skottúr í víkina til að koma öllu í gang aftur.  

Settur var saman hópur til að fara í ferðina, Þórarinn fór ásamt nokkrum „heimamönnum“ og svo var fenginn bátur til að sigla með mannskapinn, en á þessum árstíma er annars engar ferðir í Aðalvík. Markmiðið var að stoppa í 3 klst. á meðan birta væri og sigla svo til baka á Ísafjörð samdægurs.  

Það var töluvert kuldalegt um að litast í byrjun nóvember en ferðin gekk vel og þegar búnaðurinn var skoðaður kom í ljós að það þurfti að endurræsa hann. Við endurræsingu fór allt af stað og gögn fóru að berast aftur. 

Síðan þá hefur stöðin verið uppfærð með nýju forriti án vandræða.